ՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ

ԵՐԵՎԱՆԻ «ՄԽԻԹԱՐ ՍԵԲԱՍՏԱՑԻ» ԿՐԹԱՀԱՄԱԼԻՐ

ԹԵՄԱ՝ ՏԵԽՆԻԿԱ. ՀԱՄԱԱՐԳԻՉ, ՀԵՌԱԽՈՍ

ՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ 11-ՐԴ ԴԱՍ․

                                          ՍՈՎՈՐՈՂ՝ ԱԼԵՆ ԿՈՇԿԱՐՅԱՆ

                                           ՂԵԿԱՎԱՐ՝ ՍՈՖՅԱ ԱՅՎԱԶՅԱՆ

                                                                       ԵՐԵՎԱՆ 2024Թ․

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

• Ներածություն
• Գլուխ 1․ Հեռահաղորդակցության զարգացման պատմությունը
• Գլուխ 2․ Համակարգիչների պատմությունից
• Գլուխ 3․ Հեռախոս,  հեռախոսների «հիվանդություն»
• Գլուխ 3․ 1․ Ինչպե՞ս երեխային հեռու պահել հեռախոսից
• Եզրակացություն

Ներածություն

Այս հետազոտական աշխատանքն ինձ համար տեղեկատվական և արդյունավետ կլինի, քանի որ ես հետաքրքրված եմ տեխնոլոգիաներով, դրանց զարգացումով։ Աշխատանքում կներկայացնենք ուսումնասիրությունները, ընթերացածը,  կփորձենք հիմնավորումներով  վերլուծել ուսումնասիրությունները։ Հուսով եենք՝ հետազոտությունները կօգնեն մեզ ավելին իմանալ, սովորել, եզրահանգումներ անել թեմայի վերաբերյալ, գուցե նույնիսկ ներկայացնենք առաջարկներ այս ոլորտում։

Կարծում ենք՝ ինձ և ընկերներիս օգտակար կլինի աշխատանքը, հատկապես, որ թեման ապագա մասնագիտությանս հետ առնչություն ունի։

Գլուխ 1․ Հեռահաղորդակցության զարգացման պատմությունը

Հեռահաղորդակցությունը տեղեկությունները մեծ հեռավորություններ հասցնելու եղանակ է։ Հնում դա արվում էր դրոշների, թմբկազարկերի, ազդանշանային խարույկների օգնությամբ կամ սուրհանդակների միջոցով։
XIX դարում մարդիկ սովորեցին հաղորդալարերով էլեկտրական ազդանշաններ ուղարկել, իսկ ավելի ուշ շոտլանդացի գյուտարար Ալեքսանդր Բելլը, կատարելագործելով հեռագիրը, 1875 թ․-ին բացահայտեց, որ հեռագրով կարելի է նաև հնչյուններ հաղորդել. այդպիսով նա դարձավ հեռախոսի գյուտարարը:

Հեռախոսը մեզ հնարավորություն է տալիս, սեղմելով ընդամենը մի քանի կոճակ, խոսել երկրագնդի ցանկացած վայրում գտնվող մարդկանց հետ: Այսօր աշխարհում գործող հեռախոսների թիվը հաշվվում է միլիոն-միլիոններով: Դրանք միավորված են հեռուստահաղորդակցական վիթխարի ցանցերում, որոնցով հաղորդում են հեռախոսազանգեր, ֆաքսեր, հեռուստա- և ռադիոազդանշաններ, ինչպես նաև համակարգչային տվյալներ:

Երբ մենք խոսում ենք հեռախոսով, մեր ձայնի ալիքները մտնում են հեռախոսափողի միկրոֆոնի մեջ, որը դրանք փոխարկում է էլեկտրական թույլ հոսանքի՝ էլեկտրաազդանշանների: Դրանք ապարատից մտնում են հեռախոսացանց: Երբ որևէ մեկը զանգահարում է մեզ, ազդանշանները մալուխով հասնում են հեռախոսափողի բարձրախոսին, որի մեջ գտնվող մետաղե փոքրիկ դիաֆրագման տատանվելով, առաջացնում է հնչյուններ, որոնք մենք լսում ենք:
Երբ մենք ենք հավաքում անհրաժեշտ հեռախոսահամարը, հաղորդիչն ազդանշաններ է ուղարկում տեղական հեռախոսակայան, որը դրանք հեռախոսացանցով ուղարկում է մյուս հեռախոսին, հեռախոսակայանին կամ այլ երկրի հեռախոսացանցին և ապահովում հեռախոսակապը:
Քսանութ համարներ իրար միացնող առաջին հեռախոսակայանը բացվել է 1878 թ․-ին: Թեև 1890-ական թվականներին երևան եկան ինքնաշխատ հեռախոսակայաններ, սակայն հեռախոսավարուհիները շարունակում էին աշխատել ընդհուպ մինչև 1920-ական թվականները: 1956 թ․-ին անցկացվեց անդրատլանտյան հեռախոսային մալուխը, իսկ 1962 թ․-ին արձակվեց կապի առաջին «Թելսթար» արբանյակը: 1960-ական թվականներին թվային ազդանշանների հաղորդման համար սկսվեց օպտիկական թելքերի օգտագործումը: Ներկայումս լայնորեն գործածվում են ձեռքի շարժական բջջային հեռախոսները, որոնք հնարավորություն են տալիս հեռախոսային խոսակցություններ վարել ցանկացած վայրից, ուղարկել կարճ հաղորդագրություններ (SMS), լսել երաժշտություն, լուսանկարել և նույնիսկ կատարել տեսանկարահանումներ:

Գլուխ 2 ․ Համակարգիչների պատմությունից

Համակարգիչների պատմությունը սկիզբ է առնում 20-րդ դարի քառասունական թվականներից, երբ մշակվում, արտադրվում ու օգտագործվում էին համակարգիչների առաջին նմուշները: Առաջին համակարգիչների գործնական օգտագործումը աննշան էր: Սակայն այդ շրջանում զարգացան ու հստակեցվեցին համակարգիչներին առնչվող գաղափարական հիմնադրույթները, կառուցվածքային սկզբունքներն ու տեխնոլոգիական բազան: Առաջին համակարգիչներում օգտագործվում էին էլեկտրոնային լամպեր: Դրանք մեծածավալ էին, անհուսալի ու դանդաղագործ: Հետագայում օգտագործվեցին տրանզիստորներ ու ինտեգրալ միկրոսխեմաները, ինչը հանգեցրեց արագագործության կտրուկ բարձրացմանը, և համակարգիչները վերածվեցին փոքրածավալ ու հուսալի սարքերի: Ինտեգրալ միկրոսխեման կարող է պարունակել հազարավոր տրանզիստորներ:
Համակարգիչները, կախված արագագործությունից ու լուծվող խնդիրներից, բաժանվում են բարձր ու միջին արտադրողականության` Mainframe համակարգիչների և Գեր ու Միկրո համակարգիչների: Վերջիններս կոչվում են նաև անհատական համակարգիչներ կամ պարզապես հանակարգիչներ: Գերհամակարգիչները շատ չեն. դրանք հիմնականում օգտագործվում են ծավալուն ու գերբարդ հաշվարկների համար: Mainframe համակարգիչները համընդհանուր օգտագործման, զանազան հաշվարկների համար են: Օգտագործվում են նաև որպես սերվերներ համակարգչային ցանցերի կազմակերպման ու կառավարման համար: Անհատական համակարգիչները հարյուր միլիոնավոր են, դրանցից շատերը միացված են ցանցերին և կարող են օգտագործել այլ համակարգիչների, այդ թվում և Mainframe ու գերհամակարգիչների ներուժը: 

Առաջին Անհատական համակարգիչները թվագրվում են 1981-ից, երբ արտադրվեց IBM ֆիրմայի առաջին միկրոհամակարգիչը` IBM PC (Personal Computer): Մինչ այդ կային ու արտադրվում էին միկրոհամակարգիչներ: Սակայն IBM-ինը բացարձակ նորույթ էր: Այն ազդարարեց տեխնիկական հեղաշրջման մի նոր շրջան ու ամբողջովին փոփոխեց ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները: Mainframe տեսակի համակարգիչների շուկայում իշխող IBM-ը IBM PC-ը արտադրելուց հետո դարձավ նաև այդ բնագավառի առաջատարը:

IBM ֆիրմայի առաջին IBM PC համակարգչում օգտագործված էր INTEL 8088 պրոցեսորը: 1982-ում այդ համակարգիչը համալրվեց կոշտ սկավառակով ու նոր արտադրատեսակը կոչվեց PC XT: Համակարգչի հետագա զարգացումն ու ստեղծումը պայմանավորված էր INTEL պրոցեսորների թողարկումներով:

Որպես վիճակագրություն՝

1984թ․- համակարգիչ PC AT, Intel 80286 պրոցեսորի հիման վրա
1987թ․- համակարգիչ PC 386, Intel 80386 պրոցեսորի հիման վրա
1989թ․- համակարգիչ PC 486, Intel 80486 պրոցեսորի հիման վրա
1994թ․-  համակարգիչ Pentium, Intel Pentium պրոցեսորի հիման վրա
1996թ․- համակարգիչ Pentium Pro, Intel Pentium Pro պրոցեսորի հիման վրա

1997թ․- համակարգիչ Pentium 2, Intel Pentium 2 պրոցեսորի հիման վրա
1999թ- համակարգիչ Pentium 3, Intel Pentium պրոցեսորի համան վրա
2000թ․- համակարգիչ Pentium 4, Intel Pentium 4 պրոցեսորի հիման վրա
Այսօր և՛համակարգիչը, և՛հեռախոսը անհրաժեշտություն են բոլորիս համար։ Օր օրի նկատելի են զարգացումները, նորանոր հնարքներով հեռախոսներ, չափերով՝ փոքր, բայց է՛լ ավելի կատարելագործված համակարգիչներ։

Հեռախոսների պատմությունը

Սմարթֆոնների պատմությունը հետաքրքրաշարժ ճանապարհորդություն է, որն ընդգրկում է տեխնոլոգիական նորարարությունների և սոցիալական փոփոխությունների մի քանի տասնամյակ: Ահա արագ ակնարկ.

• Վաղ զարգացում (1970-1990-ականներ). «Սմարթֆոնի» հայեցակարգը սկսեց ձևավորվել 20-րդ դարի վերջին՝ անհատական ​​թվային օգնականների (PDA) մշակմամբ, ինչպիսիք են Apple Newton-ը և Palm Pilot-ը: . Այս սարքերը ունեին հիմնական հաշվողական հնարավորություններ, սենսորային էկրաններ և գրիչի մուտքագրում:
• Բջջային օպերացիոն համակարգերի առաջացումը (2000-ականների սկիզբ): 2000-ականների սկզբին ի հայտ եկան բջջային օպերացիոն համակարգեր, որոնք հիմք են հանդիսացել ժամանակակից սմարթֆոնների համար: Համակարգերը, ինչպիսիք են Symbian-ը, BlackBerry OS-ն և Windows Mobile-ը, ներկայացրեցին այնպիսի գործառույթներ, ինչպիսիք են էլ.փոստը, վեբ զննարկումը և երրորդ կողմի հավելվածները:
• iPhone-ի բարձրացում (2007). Apple-ը հեղափոխեց սմարթֆոնների արդյունաբերությունը 2007 թվականին iPhone-ի թողարկմամբ: iPhone-ն առանձնանում էր բազմաշերտ ինտերֆեյսով, ամբողջական վեբ զննարկիչով և հավելվածների նորարարական էկոհամակարգով App Store-ի շնորհիվ: Նրա նրբագեղ դիզայնը և ինտուիտիվ ինտերֆեյսը նոր ստանդարտ են սահմանում սմարթֆոնների համար:
• Android-ի բարձրացում (2008). Google-ը ներկայացրել է Android օպերացիոն համակարգը 2008 թվականին՝ առաջարկելով բաց կոդով այլընտրանք iOS-ին: Android-ը արագորեն հայտնի դարձավ արտադրողների շրջանում՝ շնորհիվ իր ճկունության և հարմարեցման հնարավորությունների: Այն դարձել է աշխարհում գերիշխող բջջային օպերացիոն համակարգը, որը սնուցում է տարբեր արտադրողների սարքերը:
• Գործառույթների տարածում (2000-ականների վերջ – 2010-ական թթ.): Հետագա տարիներին սմարթֆոններն արագ զարգացան՝ արտադրողները մրցում են նոր հնարավորություններ ավելացնելու համար, ինչպիսիք են բարձր լուծաչափով տեսախցիկները, ավելի արագ պրոցեսորները, ավելի մեծ էկրանները և կենսաչափական նույնականացման մեթոդները, ինչպիսիք են մատնահետքի սկաներները և դեմքի ճանաչումը:
• Բջջային ինտերնետ և սոցիալական ցանցեր (2010-ականներ). Սմարթֆոնների համատարած ընդունումը նպաստել է բջջային ինտերնետի և սոցիալական մեդիա հարթակների օգտագործման աճին: Հավելվածները, ինչպիսիք են Facebook-ը, Instagram-ը և Twitter-ը, դարձել են ամբողջ աշխարհում միլիարդավոր մարդկանց առօրյա կյանքի անբաժանելի մասը՝ փոխելով մեր հաղորդակցման և տեղեկատվության փոխանակման եղանակը:
• Phablet Era and Beyond (2010-ականներ–ներկայիս). Սմարթֆոնները շարունակեցին աճել իրենց չափերով և հնարավորություններով «ֆաբլետների» հայտնվելով, սարքեր, որոնք լղոզում են սմարթֆոնների և պլանշետների միջև սահմանը: Բացի այդ, արհեստական ​​ինտելեկտի, ընդլայնված իրականության և 5G հաղորդակցության առաջընթացը կերտում է սմարթֆոնների ապագան՝ բացելով նոր հնարավորություններ և հնարավորություններ:

Իր պատմության ընթացքում սմարթֆոնը դարձել է ավելին, քան պարզապես հաղորդակցման միջոց. այն դարձավ ժամանցի, արտադրողականության, առևտրի և սոցիալական փոխազդեցության կենտրոնական հանգույց՝ խորապես ազդելով ժամանակակից կյանքի գրեթե բոլոր ոլորտների վրա:

Գլուխ 3․ Հեռախոս,  հեռախոսների «հիվանդություն»

Այս գլխում չենք նկարագրի հեռախոսների պատմությունը, այլ կփորձենք պարզել հեռախոսի ազդեցության  մասին։ Աշխատելիս զրուցել ենք հոգեբանի հետ, ուսումնասիրել որոշ փոքրիկների վարքագծին՝ հեռախոսի նկատմամբ։

Հեռախոսային կախվածությունը աճող մտահոգություն է թվային այս դարաշրջանում: Խոսքը վերաբերում է սմարթֆոնների չափից ավելի օգտագործմանը, որը հաճախ հանգեցնում է հոգեկան առողջության, ֆիզիկական բարեկեցության և սոցիալական փոխազդեցությունների վրա բացասական հետևանքների:
Հեռախոսային կախվածության առաջացմանը նպաստում են մի քանի գործոններ.
Գոհունակություն. Սմարթֆոններն ապահովում են ժամանցի, տեղեկատվության և սոցիալական փոխազդեցության ակնթարթային հասանելիություն, ինչը կարող է կախվածություն առաջացնել:
Սոցիալական մեդիա. Սոցիալական մեդիա հարթակները նախագծված են կախվածություն առաջացնելու համար՝ ունենալով այնպիսի գործառույթներ, ինչպիսիք են հավանումները, մեկնաբանությունները և ծանուցումները, որոնք հրահրում են ուղեղում դոֆամինի արտազատումը՝ ուժեղացնելով հեռախոսը հաճախակի ստուգելու պահվածքը:
Վրիպելու վախ (FOMO). Մարդիկ հաճախ են միացած հեռախոսներին  հետևում, մտավախություն ունենալով, որ կկորցնեն կարևոր թարմացումները, նորությունները կամ սոցիալական շփումները:

Փախուստ իրականությունից. սմարթֆոնները միջոց են դառնում կանխելու ձանձրույթը, սթրեսը կամ բացասական հույզերը՝ ապահովելով շեղման և զվարճանքի մշտական ​​աղբյուր:

Հասակակիցների ճնշում. սոցիալական նորմերը և ակնկալիքները կարող են ճնշում գործադրել անհատների վրա, որպեսզի նրանք մշտապես կապ ունենան և արձագանքեն իրենց հեռախոսներին:

Հեռախոսային կախվածությունը կարող է ունենալ տարբեր բացասական հետևանքներ, այդ թվում՝
սոցիալական հմտությունների խախտում․ Հեռախոսի չափից ավելի օգտագործումը կարող է հանգեցնել դեմառդեմ սոցիալական շփումների նվազմանը, ինչը դժվարացնում է իմաստալից հարաբերությունների զարգացումն ու պահպանումը:
Նվազեցված աշխատունակություն. հեռախոսի մշտական ​​օգտագործումը կարող է խաթարել կենտրոնացումը և նվազեցնել աշխատունակությունը, դպրոցում կամ կյանքի այլ կարևոր ոլորտներում:
Քնի խանգարումներ. սմարթֆոնների արձակած կապույտ լույսը կարող է խանգարել քունը կարգավորող հորմոնի՝ մելատոնինի արտադրությանը, ինչը հանգեցնում է անքնության և վատ որակի քնի:
Ֆիզիկական առողջության հետ կապված խնդիրներ. Հեռախոսի չափից ավելի օգտագործումը կարող է նպաստել ֆիզիկական խնդիրների, ինչպիսիք են աչքի լարվածությունը, պարանոցի ցավը և վատ կեցվածքը:

Հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրներ. Հեռախոսային կախվածությունը կապված է անհանգստության, դեպրեսիայի և միայնության ու մեկուսացման զգացումների հետ:

Հեռախոսային կախվածության կառավարումը ներառում է սահմաններ դնելը և հավասարակշռություն գտնելը սմարթֆոնների գործնական նպատակներով օգտագործելու և իրական կյանքի գործունեությամբ զբաղվելու և փոխհարաբերություններով զբաղվելու անջատման միջև: Հեռախոսային կախվածությունը կառավարելու ռազմավարությունները ներառում են էկրանին ժամանակի սահմանափակումներ սահմանելը, ուշադիր լինելը, առցանց հոբբիներով զբաղվելը և անհրաժեշտության դեպքում ընկերներից, ընտանիքից կամ հոգեկան առողջության մասնագետներից աջակցություն փնտրելը:

Գլուխ 3․ 1․ Ինչպե՞ս երեխային հեռու պահել հեռախոսից

Իմ ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ հնարավոր է երեխային շեղել հեռախոսից։ Հարցումներով դիմել եմ իմ շրջապատի որոշ երեխաների և ծնողների։ Թվարկեմ մի քանի կարևոր կետեր, որոնք պետք է հաշվի առնել երեխաների մոտ հեռախոսային կախվածության հետ կապված.
Վաղ շփում. Երեխաները դեռ շատ փոքր տարիքից են ենթարկվում սմարթֆոնների և այլ թվային սարքերի ազդեցությանը: Նրանց արագ գրավում է էկրանը, որը կարող է հանգեցնել էկրաններից կախվածության՝ ժամանցի և հաղորդակցության համար:

Երևակայության, ստեղծագործական մտքի զարգացման խնդիրներ․ Եթե վիրտուալ աշխարհում ամեն ինչ պատրաստ է, ստեղծված է իրենց համար, ինչու՞ հորինել, ստեղծել ինքնուրույն:
Կախվածության նկատմամբ խոցելիություն. Երեխաների զարգացող ուղեղն ավելի զգայուն է սմարթֆոնների կախվածություն առաջացնող հատկությունների նկատմամբ: Հավելվածների, խաղերի և սոցիալական մեդիայի մշտական ​​խթանումը և ակնթարթային հաճույքը կարող են արագորեն հանգեցնել կախվածություն առաջացնող վարքագծի:

Ազդեցությունը զարգացման վրա. Հեռախոսի չափից ավելի օգտագործումը կարող է խանգարել երեխաների ֆիզիկական, զգացմունքային և սոցիալական զարգացմանը: Դա կարող է խոչընդոտել իրական աշխարհի գործունեության մեջ ներգրավվելու, իմաստալից հարաբերություններ ձևավորելու և կյանքի կարևոր հմտություններ զարգացնելու նրանց կարողությանը:

Կրթական հետևանքներ. Էկրանի վրա ավելորդ ժամանակը կարող է բացասաբար ազդել ակադեմիական աշխատանքի վրա: Դա կարող է շեղել երեխաների ուշադրությունը դպրոցական աշխատանքից, խանգարել նրանց կենտրոնանալու ունակությունը և սահմանափակել նրանց ստեղծագործական և քննադատական ​​մտածողության հմտությունները:
Ֆիզիկական առողջության հետ կապված մտահոգություններ. սմարթֆոնների երկարատև օգտագործումը կարող է հանգեցնել ֆիզիկական առողջության այնպիսի խնդիրների, ինչպիսիք են աչքի լարվածությունը, գլխացավը, վատ կեցվածքը և քնի խանգարումները: Էկրաններից արձակված կապույտ լույսը կարող է խանգարել երեխաների քնի ռեժիմը՝ հանգեցնելով հոգնածության և դյուրագրգռության:
Սոցիալական և էմոցիոնալ ազդեցություններ. Հեռախոսի չափից ավելի օգտագործումը կարող է նպաստել երեխաների միայնության, անհանգստության և դեպրեսիայի զգացմանը: Դա կարող է նաև խաթարել նրանց սոցիալական հմտությունները և ուրիշների հետ կարեկցելու ունակությունը, քանի որ դեմառդեմ շփումները փոխարինվում են վիրտուալ հաղորդակցությամբ:

Ի՞նչ անել

Մինչև 3 տարեկան երեխաներին գոնե կարող ենք արգելել, քանի որ նրանք դեռ չեն զգացել խաղերի հմայքը, իսկ մուլտեր կարող են մեծ էկրանով դիտել: Հեռախոս չօգտագործել քնելուց գոնե 2 ժամ առաջ: Օգտագործել ծնողական վերահսկողության հնարավորությունը և վերահսկել հեռախոսից օգտվելու ժամանակը։ Կարող ենք հեռախոսներում բեռնել ուսուցողական հավելվածներ (տարիքին համապատասխան): Այժմ դրանց ընտրության լայն հնարավորություն կա: Եթե երեխան այնուամենայնիվ օգտվելու է հեռախոսից, գոնե թող ի օգուտ իրեն լինի:
Ի վերջո, ճիշտ է ասված. «Եթե ուզում ես փոխել աշխարհը, ապա սկսիր ինքդ քեզնից»:

Երեխային զբաղեցնելու այլընտրանքային շատ տարբերակներ կան, օրինակ խմբակները. լող, պար, սպորտ և այլն: Օգնենք երեխային սովորել էթիկայի ու վարվեցողության կանոնները, որ ավելի հեշտ կարողանա շփվել ու ընկերներ ձեռք բերել: Օգտակար տարբերակ է ընտանի կենդանիներ պահելը, որը հաճելի զբաղմունք է երեխաների համար։

Ծնողները և խնամակալները իմանալով երեխաների մոտ հեռախոսային կախվածության հետ կապված ռիսկերի մասին և ակտիվ քայլեր ձեռնարկելով, կարող են օգնել մեղմել հեռախոսի չափից ավելի օգտագործման բացասական ազդեցությունը իրենց երեխաների բարեկեցության և զարգացման վրա:

Եզրակացություն

Հետազոտական աշխատանքը մեծ սիրով կատարեցի։ Միշտ ուզել եմ այսպիսի թեմա ներկայացնել, և վերջապես գտա։ Հետազոտականի շնորհիվ ուսումնասիրեցի տեխնիկայի ծագումն ու զարգացումը, սովորեցի տեխնիկայի շուրջ, տեխնիկան շատ հետաքրքիր բան է։ Սիրով ուսումնասիրեցի համակարգչի զարգացման փուլերը, մեզ համար անհրաժեշտություն դարձած հեռախոսն ու դրա ազդեցությունը փոքրիկների վարքի վրա։

Օգտվել եմ համացանցից, զրուցել որոշ մասանգետների հետ, որոնց

Աղբյուրը՝    “History of personal computers”

Հեռախոսի տեղն ու դերը երեխայի կյանքում