Ողնաշարավորների աչքերը զույգ են, ունեն նույնատիպ կառուցվածք, տեղավորված են գանգի ակնակապիճներում և կազմված են ակնագնդից ու օժանդակ օրգաններից (ակնաշարժ մկաններ, արցունքագեղձ, կոպեր, աչքի խորշանյաթ)։ Մարդու ակնագնդի տրամագիծը մոտ 24 մմ է։

Ակնագնդի արտաքին պատյանը կոչվում է սպիտապատյան (կարծրաթաղանթ), որին կպած են ակնագունդը շարժող 6 մկաններ։ Սպիտապատյանի առջևի ուռուցիկ մասը եղջերաթաղանթն է, որը բացարձակ թափանցիկ է և կատարում է լուսաբեկիչ դեր։ Ակնագնդի միջին պատյանը անոթաթաղանթն է, հարուստ ակնագունդը սնող արյանանոթներով։

Անոթաթաղանթը աչքի առաջային մասում գոյացնում է ծիածանաթաղանթ՝ լցված աչքի գույնը պայմանավորող պիգմենտային բջիջներով։ Ծիածանաթաղանթի կենտրոնում բիբն է, որտեղից լույսի ճառագայթները անցնում են ակնագնդի մեջ։ Ծիածանաթաղանթը ունի շրջանաձև և ճառագայթաձև դասավորված մկանախրձեր, որոնք ուժեղ լույսի դեպքում բիբը նեղացնում են, իսկ թույլ լույսի կամ մթության պայմաններում՝ լայնացնում։

Ծիածանաթաղանթի ներսի երեսին գոյություն ունեն թարթիչային մարմիններ, որոնց մկանախրձերը նուրբ թելիկներով կապված են երկուռուցիկ ոսպնյակը գրկող պատյանի հետ։ Թարթիչային մարմնի մկանները կծկվելով թուլացնում կամ ձգում են ոսպնյակի պատյանի կապանները՝ փոփոխելով նրա լուսաբեկիչ հատկությունները։ Հեռու գտնվող առարկաները դիտելիս ոսպնյակը տափակում է, մոտիկին նայելիս՝ դառնում ավելի ուռուցիկ (տես ակոմոդացիա)։

Ակնագնդի պատի ներքին շերտը ցանցաթաղանթն է, որը կազմված է լուսային գրգիռներն ընկալող մի քանի շերտ նյարդաբջիջներից։ Վերջիններս նման են ցուպիկների և շշիկների։ Ցուպիկներն ընկալում են լույսի ամենաթույլ ճառագայթները (մթնշաղային տեսողություն), իսկ շշիկները՝ միայն վառ լույսի ճառագայթները (ցերեկային տեսողություն) և առարկայի գույնը։ Մարդու աչքում կան 110–125 մլն. ցուպիկներ և 6–7 մլն. շշիկներ։

Ցանցաթաղանթի ամենազգայուն տեղը դեղին բիծն է։ Յուրաքանչյուր ակնագնդում, ցանցաթաղանթի ներսի երեսից սկիզբ են առնում 800 հզ.–1 մլն. նյարդաթելեր, որոնք, միանալով միմյանց, կազմում են տեսողական նյարդը։ Վերջինս, մտնելով գանգի խոռոչը, միանում է մյուս աչքից եկող տեսողական նյարդի հետ, կիսախաչվում և կազմում տեսողական ուղին, որը շարունակվում է մինչև տեսողության բարձրագույն նյարդային կենտրոնը՝ գլխուղեղի ծոծրակային բլթի կեղևը։

Աչքի կոպերը զույգ, շարժուն, վարագուրանման մաշկային գոյացություններ են, որոնց ազատ եզրին դասավորված են թարթիչները։ Կոպերի հաստության մեջ կան ճարպագեղձեր, որոնց արտադրած ճարպը դուրս է գալիս եզրից և օծում նրան։ Ակնակապճի վերին դրսի անկյունում տեղակայված է արցունքագեղձը, որի ծորանը բացվում է վերին կոպի տակ։ Արցունքն ակնագունդը լվանալուց հետո մղվում է դեպի աչքի ներսի անկյունը, որտեղից հատուկ անցքերով լցվում է արցունքապարկ, ապա քթարցունքային խողովակով գնում քթի խոռոչ։

1.Նկարագրեք մթնախցիկի կառուցվածքը:

Մթնախցիկը դա ամբողջապես մութ, խորանարդ խցիկ է, որի մի մասում փոքր անցք է արված: Այդ անցքի միջով անցնող լույսի ճառագայթենրը նրա դիմացի պատի վրա կառուցում են խցիկի դիմաց գտնվող տեսարանի շրջված պատկերը: Իդեպ՝ որքան փոքր է այդ անցքը այդքան երևելի և ցայտուն է նրա դիմացի պատի վրայի պատկերը:

2.Ինչ նմանություն ունեն լուսանկարչական ապարատի խցիկը և թնախցիկը: Իսկ որն է դրանց տարբերությունը:

Լուսանկարչական ապարատը ինչպես նաև մթնախցիկը, դա ամբողջապես մութ, փակ, անթափանց պատերով խցիկ է, որի մեջ ստեղծվում է տեսարանի շրջված պատկերը: Սակայն լուսանկարչական ապարատի տարբերությունն այն է, որ նրա վրա տեղակայված է օբյեկտիվ՝ մեծաքանակ բաղադրիչնեչով, էլեմենտներով ոսպնյակ: Դրա շնորհիվ լուսանկարչական ապարատը անհամեմատելիորեն ավելի որակյալ պատկեր է կառուցում: Համենայնդեպս ուղակի մթնախցիկը չի կարող ամրապնդել իր մեջ առաջացած պատկերը, երբ որ լուսանկարչական ապարատը կարող է, և այն կարող է ոչ միայն դա:

3. Նկարագրեք լուսանկարչական ապարատի աշխատանքի սկզբունքը:

Լուսանկարչական ապարատը փակ, անթափանց պատերով, ոբյեկտիվով և լուսազգայուն բաղդրիչով սարք է, որի նպատակը՝ ամրապնդել իր մեջ առաջացած պատկերը: Գլխավոր բաղկացուցիչները են ոսպնյակը, դիաֆրագման և լուսազգայուն սարքը, հնում ֆոտոժապավենը, որի վրա տպվում էին ոսպնյակի բերած ճառագայթները, իսկ այժմ՝ սենսորը, որը զգում և գրանցում է ոսպնյակի բերած ճառագայթները վերածելով նարնց էլեկտրոնների և ուղարկելով այն հետագա մշակման և ֆայլի վերածվելու: Վերջինիս շնորհիվ են ժամանակակից ապարատները կարողանում լուսանկարահանաել:
Հին ֆոտոապարատները ամրապնդում էին իրենց տեսածը լուսազգայուն ժապավենի օգնությամբ, որի վրա մանր արծաթի հալոգենի բյուրեղներ էին:
Այժմ լուսանկարահանելու գործընթացը թվային է: Սենսորը բաղկացած է թղթի հաստությունից 20 անգամ ավելի փոքր մասնիկներից՝ պիքսելներից: Մեկ պիքսելի չափսը կարող է հասնել մինչև 6 միկրոն: Մեկ սենսորը միջինում պարունակում է 12 և ավել միլլիոն պիքսել: Ամեն պիքսելը զգում է լույս, բայց նաև գույն՝ իր վրա գունային ֆիլտրի առկայության շնորհիվ: Սենսորը զգում է երեք գույն – կարմիր, կանաչ, կապույտ, դրա շնորհիվ լուսանկարահնում է գունավոր: Ամենից շատը սենսորի մեջ կանաչ պիքսելներն են (բոլոր պիքսելներից 50%-ը), քանզի այն ստեղծված է մարդու աչքի նման, իսկ վերջինս ամենա զգայունն է կանաչ լույսի հանդեպ:
Երբ որ սենսորները ստեղծվեցին շատ դժվար էր ստեղծել այնպիսի մեծը, որը ֆոտո ժապավենի չափս կունենա, այսինքն այն չափսը, որը ժապավենի վրա գրավում է մեկ պատկերը: Դա 36×24մմ չափսն է, հայտնի է, անգլերեն, full frame կամ 35mm անվանումով: Այժմ դարձել է թվային և սենսորի շատ տարածված ֆորմատ, որն ունի առավելություններ ավելի փոքր չափսի սենսորների նկատմամբ: Գոյություն ունեն ավելի մեծ սենսորներ: Որքան սենսորը մեծ այնքան մեկ պիքսելը մեծ և այնքան ավելի շատ լույս է կլանում լուսազգայուն սարքը՝ սենսորը:
Սենսորը ունի նաև տարբեր լուսազգայունության մակարդակներ ունենալու հնարավարություն, որը կարգավորվում է ավտոմատ կամ մարդու կողմից: Ընդհուպ մինչև շատ զգայունը: Երբ որ սենսորի զգայունությունը բարձր է, շատ քիչ քանակի լույսը նա միանգամից զգում և գրանցում է: Դա կիրառելի է մթության մեջ: Սակայն որքան զգայուն սենսորը այնքան անվորակ և որոշակի լուրջ թերություններով է ստացվում վերջնական պատկերը:

Լուսանկարչական ապարատի օբյեկտիվը դա տարբեր ոսպնյակների խումբ է: Ճառագայթների ճանապրհ անցնելու միջոցով վերջնական պատկերը ստացվում է մակսիմալ անթերի և մաքուր: Օբյեկտիվի մեջ որոշ ոսպնյակներ նույնիսկ դրվում են իրար հետ, միմյանց վրա: Դա արվում է այն պատճառով, որ ոսպնայկի մեջ ընկնող լույսի էլեկտրոմագնիսական ալիքներրի հաճախականությունը, ըստ լույսի գույնի, տարբերվում է (400-ից 700 նանոմետր), և այդ պատճառով ճառագայթները տարբեր աստիճաններով են բեկվում, և հավաքվում են տարբեր կետերում ինչի պատճառով պատկերի վրա առաջանում են որոշակի թերություններ:

Ոսպնյակները իրար հետ համատեղելիս կոնկրետ էլեկտրոմագնիսական ալիքների հաճախականություն ունեցող ճառագայթները անցնում են երկու ոսպնայիկի միջով և կորեկցիա լինելով հավաքվում են արդեն մոտավորապես մեկ կետում:

Դիաֆրագման դա օբյեկտիվի մեջ տեղադրված մեխանիզմ է, որը ամբողջովին կատարում է աչքի բիբի ֆունկցիան: Նա լայնանում և նեղանում է, ներս թոխնելով որոշակի քանակությամբ լույս: Եթե դիաֆրագման նեղ է, օբյեկտիվի մեջ մտնում է քիչ լույս, հետևաբար պատկերը ստացվում է մուգ, եթե այն լայն է, օբյեկտիվի մեջ մտնում է շատ լույս և պատկերը ստացվում է վառ: Լուսավոր տարածության մեջ, մարդու աչքի բիբի նման, որակյալ, ճիշտ լուսավորությամբ պատկեր ստանալու համար պետք է նեղ դիաֆրագմա, մթության մեջ հակառակը:

Ժամանակակից ֆոտոապարատները լուսանկարահանում են հետևյալ կերպով: Սենսորի դիմացը գտնվում է “ծածկոց”, ռուսերեն – затвор: Երբ որ լուսանկարահանելու կոճակը սեղմվում է այդ ծածկոցը սենսորի դիմացը ազատում, բացում է և հետ վերադառնում: Այդ գործընթացի ընթացքում սենսորը լուսավորվում և գրանցում է լույսը՝ ֆոտոապարատը լուսանկարահանում է: Այդ ծածկոցը ունենում է տարբեր մեխանիզմներ, ինչպես նաև էլեկտրոնային տարբերակ: Ֆիզիկական այդ մեխանիզմի տարբերակի հեռանալու և վերադառնալու (ամբողջական լուսանկարահանելու) ընթացքի ամենակարճ ժամանակը որոշ ֆոտոապարատներում հասնում է մինչև 1/8000 վայրկյան:

Պատկերի ֆոկուսի մեջ լինելը կարգավորվում է օբյեկտիվը տեղաշարժելով: Այժմ դա տեղի է ունենում նաև ավտոմատ – “Աֆտոֆոկուս” տեխնոլոգիայի միջցով: Դա հատուկ տեխնոլոգիա է, որը բացատրելը միքիչ երկար կստացվի…

4.Ինչն է կոչվում սևանկար-պատկեր և ինչը արտանկար պատկեր:

Հին ֆոտոապարատները լուսանկարահնում էին ֆոտոժապավենի միջոցով, որը ծածկված էր լուսազգայուն քիմիական նյութով: Սևանկար կոչվում է ֆոտոժապավենի վրա ստացված պատկլերի այն վիճակը, որի ժամանակ նրա մութ մասերը վառ են, վառ մասերը՝ մուգ: Արտանկար պատկերը վերջինիս ուղում է և պատկերի մուգ մասերը վերածում այնպիսին ինչպիսան այ իրականումը, իսկ վառ մասերը վերածում է, մուգի տեղը վառի:

.Ինչպես է կառուցված աչքը:

Արտաքինից աչքը ծածկված է թաղանթով, որի առջևի մասն է եղջերաթաղանքը: Նրա հետևում թափանցիկ մարմին է՝ ակնաբյուրեղը: Ակնաբյուրեղը իր ձևով նամն է հավաքող ոսպնյակի: Աչքի ներքին շերտը ցանցաթաղանթն է, որի վրա կառուցվում է պատկերը: Այն ունի ճյուղավորումներ, ոստ ձևի անվանվում են՝ ցուպիկներ և շշիկներ: Աչքի մեջ ընկած լույսը բեկվում է եղջերաթաղանթում և ակնաբյուրեղում, կատարելով ոբյեկտիվի ֆունկցիա: Ցանցաթաղանթի վրա առաջացած պատկերը շրջված է, իրական, փոքրացած: Այն հետ է շրջվում արդեն երբ որ պատկերը էլեկտրական իմպուլսների տեսքով հասնում է գլխնուղեղ: Ակնաղբյուրը հատուիկ մկանների օգնությամբ դեֆորմացվում է մոտիկ և հեռու նայելու համար:

6.Ինչու է աչքը համարվում օպտիկական համակարգ: Որոնք են այդ օպտիկական համակարգի հիմնական մասերը:

7.Ինչ է ակոմոդացիան:

Աչքի իր օպտիկական ուժը փոփոխելու գործնթացը կոչվում է ակոմոդացիա: Երբ ակնաբյուրեղը սեղմվելով հաստանում է, նա ավելի ոժեղ է բեկում լույսը, երբ որ սեղմված չէ բարակում է և ավելի թույլ բեկու լույսը: Հենց դա օպտիկական ուժի փոփոխության գործընթացն է, որը իրականանում է նրա համար, որ ակնաբյորեղի կիզակետը թե հեռու, թե մոտիկ նայելուց լինի ցանցաթաղանթի վրա