ԷՆԵՐԳԻԱ

Թեման.Էներգիա:Մեխանիկական էներգիա:Կինետիկ էներգիա: Պոտենցիալ էներգիալ:Լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենք

Քննարկվող հարցեր.

1.Որ մեծություննէ կոչվում էներգիա

Էներգիան ֆիզիկական մեծություն է, որը բնութագրում է մարմնի աշխատանք կատարելու ունակությունը

2.Օրինակներով ցույց տալ էներգիայի և աշխատանքի կապը

Աշխատանք կարող են կատարել ինչպես շարժվող, այնպես էլ այլ մարմինների հետ փոխազդող մարմինները: Օրինակ՝ երբ մարդը բեռ է բարձրացնում:

3.Ինչ միավորներով է չափվում էներգիան միավորների ՄՀ-ում:

Մեկ ջոուլն է (1Ջ)

4.Մեխանիկական էներգիայի տեսակները

Կինետիկ և Պոտենցյալ

5.Որ էներգիան են անվանում կինետիկ

Կինետիկ էներգիա անվանում են մարմինների շարժումով պայմանավորված էներգիան։

6.Ինչ մեծություններից է կախված մարմնի կինետիկ էներգիան ,որ բանաձևով է որոշվում

 այն: Մարմնի զանգվածի և արագության քառակուսու արտադրյալի կեսին հավասար մեծությունն անվանում են մարմնի կինետիկ էներգիա:

7.Երբ է մարմնի կինետիկ էներգիան զրո

Գնդիկին A կետում v0 արագություն հաղորդելով` մենք նրան Eկ=mv22 կինետիկ էներգիա ենք հաղորդում (տե՛ս նկար)։ Եթե զրոյական մակարդակ ընդունենք A մակարդակը, ապա գնդիկի պոտենցիալ էներգիան սկզբում զրո կլինի

8.Որ էներգիան են անվանում  պոտենցիալ,

Պոտենցիալ էներգիա անվանում են մարմինների փոխազդեցությամբ պայմանավորված էներգիան։ 

9.բերել պետենցիալ էներգիայով օժտված մարմինների օրինակներ

Շարժվող ավտոմեքենան փոխազդում է մեքենայի մեջ նստած մարդուն:

10.Ինչ բանաձևով է որոշվում Երկրի մակերևույթից որոշակի բարձրությամբ մարմնի պոտենցիալ էներգիան

Ep=mgh Վիճակը Երկրի մակերեսից h մետր բարձրության վրա գտնվող մարմնի պոտենցիալ էներգիան հաշվարկվում է Ep = mgh բանաձևով, որտեղ m մարմնի զանգվածը կիլոգրամներով է, իսկ g = 9,8 N / kg ձգողականության արագացում:

11.Որ մեծություն է կոչվում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա:

Մեխանիկական էներգիան մարմնի շարժումով կամ դիրքով պայմանավորված էներգիան է և ունակ է մեխանիկական աշխատանք կատարելու։ Եթե մարմինը կարող է որոշակի աշխատանք կատարել, ապա այն օժտված է էներգիայով: Որքան մեծ աշխատանք կարող է կատարել մարմինը, այնքան մեծ էներգիայով է այն օժտված:

12.Ձևակերպիր լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը

Էներգիայի պահպանման օրենքը բնության հիմնարար օրենք է, որը հաստատվել է էմպիրիկորեն և բաղկացած է այն փաստից, որ մեկուսացված ֆիզիկական համակարգի համար կարող է ներդրվել սկալային ֆիզիկական մեծություն, որը համակարգի պարամետրերի ֆունկցիա է և կոչվում է էներգիա, որը ժամանակի ընթացքում խնայվում է:

ՇԱՐԺՎՈՂ ՋՐԻ և ՔԱՄՈՒ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ:

Ջուրը կարող է օժտված լինել որոշակի կլինետիկ և պոտենցիալ էներգիաներով: Հոսող ջրի էներգիան մարդն օգնտագործել է դեռևս հազարամյակներ առաջ:

Ջրի էներգիայով աշխատող սարքը ջրանիվն է: Ջրի ազդեցությամբ պտտվող ջրանիվն աշխատացրել է ջրաղացը:

Ջրի էներգիան առավելապես օգտագործում են էլեկտրաէներգիա ստանալու համար:

Անգամ սակավաջուր գետերը կարող են արտադրել մեծ քանակությամբ էներգիա, եթե ջրի անկման բարձրությունը բավականաչափ մեծ լինի: Երկրագնդի վրա գետերի հոսող ջուրն օժտված է ահռելի էներգիայով, որը կարելի է օգտագործել տարբեր հանածոների այրման հետևանքով անջատվող ջերմային էներգիայի փոխարեն: Այդ էներգիան էկոլոգիապես ավելի մաքուր է, օգտագործելիս այն չի աղտոտում շրջակա միջավայրը:

Հսկայական էներգիայով են օժտված նաև մթնոլորտում շարժվող քամիները: Քամին պտտելով հողմատուրբինի թիերը, աշխատեցնում է գեներատորը, որն արտադրում է էլեկտրաէներգիա:

Քամու էներգիան որոշակի աշխատանք է կատարում բնության մեջ։ Քամու միջոցով քշվում-տարվում են ապարների մասնիկներ, առաջանում են ռելիեֆի նոր ձևեր, տեղի է ունենում հողմային էրոզիա և այլն։ Քամու ուժը մարդիկ օգտագործել են շատ վաղ ժամանակներից. կառուցել են հողմաղացներ:

ՀՀ-ում կան քամու էներգիայի օգտագործման լուրջ հնարավորություններ, ուստի ներկայումս մեծ ուշադրություն է դարձվում մեր երկրում հողմաէներգետիկայի զարգացմանը.

Քամին շատ անկայուն է՝ իր անսպասելի պոռթկումներով, հաճախ փոխում է ուղղությունը, որն էլ դժվարացնում է նրա օգտագործումը:

ԴԻՏԵԼ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹԸ

https://sovorir.am/site/lesson/id/1141

Հավերժական շարժիչներ

Հավերժական շարժիչ, պարբերական գործողության երևակայական մեքենա, որը շրջապատող մարմիններից (օվկիանոս, մթնոլորտ և այլն) վերցրած ջերմությունը ամբողջովին կփոխարկի աշխատանքի։ Այսպիսի Հավերժական շարժիչը նույնպես սկզբունքորեն անիրագործելի է։ Թեև այն ձևականորեն չի խախտում էներգիայի պահպանման և փոխակերպման օրենքը, սակայն հակասում է ջերմադինամիկայի երկրորդ օրենքին։

Հավերժական շարժիչի առաջին նախագծերը վերաբերում են 13-րդ դարին (Վիլարդ Օնեկուր, 1245, Անգլիա, Պիեռ դը Մարիկուր, 1269, Ֆրանսիա)։ Հավերժական շարժիչի գաղափարը լայն տարածում է ստանում 16–17–րդ դարերում, երբ սկսում է զարգանալ մեքենաների արտադրությունը։ Մինչև 19–րդ դարը նախագծերի թիվն անընդհատ աճում է։ Հավերժական շարժիչ ստեղծելու միտքը զբաղեցրել է ոչ միայն ֆիզիկայի հիմունքներին անտեղյակ մարդկանց, այլև գիտնականների։ Բազմաթիվ նախագծեր հիմնված են եղել ծանրության ուժի աշխատանքի օգտագործման վրա։ Սակայն այդպիսի մեխանիզմը կանգ կառնի, եթե գործարկման ժամանակ հաղորդված կինետիկ էներգիայի պաշարը լրիվ սպառվի։

Հավերժական շարժիչը պետք է տարբերել իրական, անընդհատ գործող շարժիչներից, որոնք աշխատանք են կատարում էներգիայի բնական պաշարների (արեգակնային, միջուկային էներգիա և այլն) հաշվին և ընդհանուր ոչինչ չունեն Հավերժական շարժիչի անիրական գաղափարի հետ։

ԽՆԴԻՐՆԵՐ

VI. Ինչ էներգիայով է օժտված ընկնող մարմինը։ Պատ 2.

VII. Ինչից է կախված մարմնի կինետիկ էներգիան։ Պատ 3.

VIII. Միատեսակ կապարե և փայտե ՝ գնդերը գետնին ընկնելու պահին ունեին նույն արագություները։ Այդ պահին նրանք օժտված էին արդյո՞ք նույն էներգիաներով։Պատ 3

IX. Հավասար զանգվածներով Ա և Բ չորսուները դրված են տարբեր բարձրություններ ունեցող թեք հարթությունների վրա (Նկ 1.):

Նույնն են արդյո՞ք թեք հարթությունների հիմքերի նկատմամբ չորսուների ունեցած էներգիաները։ Պատ 1.

X. Մարմնի անկման ժամանակ կինետիկ էներգիան փոխակերպվում է պոտենցիալի։ Պատ 2.

Տարբերակ 2.

I. Այն էներգիան, որը որոշվում է փոխազդող մարմինների կամ միևնույն մարմնի մասերի փոխադարձ դիրքով, կոչվում է պոտենցիալ էներգիա։ Պատ 2.

II. Ճանապարրհով շարժվող ավտոմեքենան իր շարժման հետևանքով օժտված է կինետիկ էներգիայով։ Պատ 1.

III. Քամո թեքված ծառի ճյուղը օժտված է պոտենցիալ էներգիայով։ Պատ 2.

IV. Ինչ միավորներով են չափում էներգիան։ Պատ 2.

V. 250կգ զանգված ունեցող ցցահար մուրճը ցցի նկատմամբ բարձացված է 5մ բարձրության վրա։ Ի՞նչ էներգիայով է օժտված ցցահար մուրճը ցցի նկատմամբ։ Պատ 2.

VII. Ինչ էներգիայով է օժտված ցցահար մուրճը անկման ժամանակ։ Պատ 2.

VIII. Կապարե և փայտե ՝ նույն չափսեր ունեցող երկու գնդեր բարձացված են նույն բարձրության վրա։ Արդյո՞ք նրանք ունեն նույն էներգիաները։ Պատ 4.

IX. Ընտրիր առավել լրիվ պատասխանի համարը։ Ա և Բ հավասար զանգվածներով ինքնաթիռները թռչում են նույն արագությամբ, բայց Ա-ն ավելի մեծ բարձրության վրա, քան Բ-ն։ Հավասա՞ր են արդյոք ինքնաթիռի կինետիկ էներգիաները։ Պատ 2.

X. Ո՞ր համարով է նշված բերված նախադասության մեջ բաց թողնված բառերը ՝ ճիշտ հաջորդականությամբ։ Նկար 2-ում պատկերված սայլակը բեռի անկման ժամանակ շարժվում է։ Այդ սարքում բեռի կինետիկ էներգիան փոխակերպվում է սայլակի պոտենցիալ էներգիայով։ Պատ 2.

Տարբերակ 3.

I. Ինչ տեսակի էներգիայով է օժտված ձգված կամ սեղմված զսպանակը։ Պատ 2.

II. Ընկնող քարը գետնին հարվածելու պահին օժտված է կինետիկ էներգիայով։ Պատ 1.

III. Լարված ժամացույցի զսպանակը օժտված է պոտենցիալ էներգիայով։ Պատ 2.

IV. Վոլգա-Դոն ջրանցքի ամենաբարձր տեղամասում ջրի մակերևույթը 44մ-ով բարձր է Դոն գետի ջրի մակարդակից։ Ի՞նչ էներգիայով է օժտված ջուրը ՝ ջրանցքում գետի ջրի մակարդակի նկատմամբ։ Պատ 1.

VI. Երկրի նկատմամբ ի՞նչ տեսակի էներգիայով է օժտված թռչող ինքնաթիռը։ Ընտրիր առավել լրիվ պատասխանը։ Պատ 1.

VII. Ինչի՞ց է կախված երկրի մակերևույթի նկատմամբ բարձացված մարմնի պոտենցիալ էներգիան․ Ընտրիր առավել լրիվ պատասխանը։ Պատ 4.

VIII. Ի՞նչ պայմանների դեպքում երկու միևնույն զանգվածով մարմինները կարող են ունենալ հավասար կինետիկ էներգիաներ։ Պատ 3.

IX. Երկրի մակերևույթի նկատմամբ նո՞ւյն պոտենցիալ էներգիայով են օժտված նկ․3-ում պատկերված մարմինները։ Պատ 2.

X. Ո՞ր համարով է նշված բերված նախադասության մեջ բաց թողնված բառերը ՝ ճիշտ հաջորդականությամբ։ Երբ քամու ազդեցությամբ ծառի ճյուղը կորանում է, օդի պոտենցիալ էներգիան փոխակերպվում է ճյուղի կինետիկ էներգիայով։ Պատ 1.

Տարբերակ 4.

I. Օդի ո՞ր էներգիան է օգտագործվում հողմաէլեկտրոկայաններում։ Պատասխան 1.

II. Բալոնում սեղմված գազը օժտված է պոտենցիալ էներգիայով։ Պատասխան 2.

III. Ո՞ր էներգիայի հաշվին են շարժվում ձեռքի մեխանիկական ժամացույցի սլաքները։ Պատասխան 2.

IV. 2500 կգ զանգվածով մուրճը բարձացված է 1,5մ բարձրության վրա։ Ի՞նչ տեսակի էներգիայով է օժտված բարձացված մուրճը։ Պատասխան 1.

VI. Ընկնելու ժամանակ մուրճը ի՞նչ էներգիայով է օժտված։ Ընտրիր առավել լրիվ պատասխանը։ Պատասխան 3.

VII. Փոխվո՞ւմ է արդյոք մարմնի էներգիան, երբ այն կատարում է աշխատանք։ Պատասխան 2.

VIII. Ի՞նչ պայմանի դեպքում նույն արագությամբ շարժվող երկու մարմիններ կունենան հավասար կինետիկ էներգիաներ։ Պատասխան 2.

IX. Հավասա՞ր են արդյոք նկար 4-ում պատկերված միանման աղյուսների ՝ երկրի նկատմամբ ունեցած պոտենցիալ էներգիաները։ Պատասխան 1.

X. Ո՞ր համարով է նշված բերված նախադասության մեջ բաց թողնված բառերը ՝ ճիշտ հաջորդականությամբ։

Երբ սահնակը սահում է սարից, ապա կինետիկ էներգիան փոխակերպվում է պոտենցիալ էներգիայի։ Պատ ՝ 2.